Spor Yaralanmaları Nelerdir? Ne Yapmali?

http://maranki.nl
Spor yaralanması nedir?
İster profesyonel anlamda isterse hobi olarak yapılsın; her türlü spor aktivitesi sırasında oluşan, vücudun tamamının veya bir bölgesinin normalden fazla bir kuvvetle karşılaşması sonucunda, dokuların dayanıklılık sınırını aşmasıyla meydana gelen yaralanmalara spor yaralanmaları denilir.

Spor yaralanmalarının özellikleri?
Her geçen süre kondisyon kaybı ve becerinin azalmasına neden olduğundan sporcu ve antrenör en kısa sürede iyileşmeyi ister. Bu da tanının tam ve özellikle tedavinin yeterli sürede yapılmasını engellemektedir. İyileşmenin spora dönüş için yeterli olmaması sonucunda sık yaralanma ile spor sakatlıkları oluşmaktadır.

Spor yaralanmalarının şekilleri nelerdir?
Spor yaralanmaları direkt travma (vurma, çarpma) şeklinde veya zaman içinde aşırı kullanma (sürekli zorlanma) şeklinde görülür. Bu yaralanmaların  yüzde 65-75’i  önemsiz ve sorun  oluşturmayan,   yüzde 35-25’i ise kısa veya uzun süreli tedavi gerektiren yaralanmalardır.

Spor yaralanmalarının görülme sıklığı? http://ufoss.com
Yapılan spor tipine bağlı olarak değişmekle beraber spor yaralanmalarının görülme sıklığı yüzde 5-15’tir (ortalama yüzde 8). Yapılan bir araştırmada; spor yapanlardan her 40 kişiden birisinde ciddi spor yaralanması, 4000 kişiden birisin de spor sakatlığı ve tüm önlemlerin alınmasına karşın 40 000 kişiden bir kişide ise ölüm görülmektedir.

Spor yaralanmalarının nedenleri?
Dış etkenlerle oluşan yaralanmalar ve sporcunun kendisinden kaynaklanan nedenler olmak üzere iki ana grupta incelenir.

Dış etkenlerle oluşan yaralanma nedenleri?
Yapılan sporun türü, antrenman şekli, kurallara uyum, çevresel nedenler, zemin, spor malzemeleri olarak sayılabilir. Özellikle yaralanmaların önlenebilmesi açısından bu nedenlerin bilinmesi önemlidir.
Sporun tipi: Temas sporlarında yaralanma olasılığı daha fazladır. Örneğin, spor yaralanması görülme oranları futbolda yüzde 10, güreş yüzde 6, atletizmde yüzde 1 ve kayakta yüzde 0.5 / gün olarak saptanmıştır.
Antrenman şekli: Antrenmanın yüksek düzeyde olması ve yoğunluğunun artması,  teknik değişikliği,  kurallara uymama, ısınma ve soğuma periyodunun yetersiz olması, antrenörün olumsuz tutumu ve aşırı egzersize erken başlama gibi nedenlere bağlıdır.
Zemin:  Koşu yüzeyinin çim yüzeyden sentetik yüzeye değişmesi (sentetik yüzeyde ön çapraz bağ yaralanma riski artmaktadır), düzgünlük, şok absorbsiyonu ve temas kuvveti değişimleri yaranmaları etkilemektedir.
Çevresel nedenler: Spor yapılan ortamda; ısı, nem (iklim koşulları), aydınlanma, toz ve rüzgar gibi birçok faktör önemlidir. Yetersiz ısınma ile birlikte soğuk hava esnekliğin azalmasına ve tutukluğa tersine sıcak ve nemli hava ise ısı felcine neden olmaktadır. Yetersiz ışıkta yarışma veya antrenman ise yaralanma olasılığını arttırmaktadır.

Kullanılan Malzeme: Uygun ayakkabı sporcunun en temel ve en önemli malzemesidir. Ayrıca koruyucu malzemelerin (dizlik, tekmelik, kask gibi) korunmadaki önemi çok fazladır. Aksine eski veya uygunsuz antrenman ayakkabısı veya ıslak futbol topu,  kalitesiz veya eski koruyucu malzemelerin kullanılması ciddi sorun olma nedenlerindendir.

Dış etkenlerle oluşan yaralanma nedenlerinin önlenmesi ? http://ufoss.com
Spor yaralanmalarının önlenmesindeki en önemli konulardan birisidir. Zira kontrol altına alınabilen, önlenebilen nedenler; ekipmanların (ayakkabı) uygunluğu, antrenman yöntemlerinde, eforda ve yoğunlukta ani değişikliklerden kaçınma, spor yapılan çevreye yeterli dikkati gösterme, sporu kurallarına uygun yapmak şekilde özetlenebilir.

Sporcudan kaynaklanan yaralanma nedenleri?
Vücudun kendisinden kaynaklanan nedenler oldukça fazladır. Bunlar; fiziksel
uygunluk, psikolojik faktörler, yaş, yapısal bozukluklar, fokal enfeksiyon odağı,  kas-tendon dengesizliği, temel tekniklerde bozukluk, aşırı yorgunluk (fizyolojik ve zihinsel) kötü alışkanlıklar, psikolojik faktörler olarak sayılabilir. Sporcunun kendisinden kaynaklanan nedenlerin tümüyle ortadan kaldırılması güçtür.
En önemli sporcu kaynaklı yaralanma nedeni; kuvvet, hız, dayanıklılık, beceri, esneklik, sağlamlık ,motivasyondan oluşan sporcunun ‘fiziksel uygunluğu’dur. Ayrıca yaş, hızlı büyüme dönemi ve çocukluk yaş grubu ile ileri yaşlarda yaralanma oranı artmaktadır. Yapısal bozukluklar; düz tabanlık, bacak eşitsizliği, eklem sertliği veya gevşekliği gibi sebepler yaralanmaya zemin hazırlayabilir. Enfeksiyon; Diş çürüğü, sinüzit , tüberküloz ve üriner enfeksiyon gibi sorunlarda önemlidir. Kas-tendon dengesizliği; kaslar arasındaki uzunluk ve kuvvet açısından dengesizlik olması ile temel tekniklerde bozukluklar tenisçi dirseği, golfçü dirseği ve futbolcu kasığı hastalığı gibi yapılan spor tipine özgü sakatlıklar oluştururlar. Aşırı fizyolojik ve zihinsel yorgunluk, sigara, alkol, uyuşturucu maddeler ve doping gibi kötü alışkanlıklar ile konsantrasyon yetersizliği, riske atılma, aşırı hırs ve bireysel davranışlardan oluşan ‘psikolojik faktörler’ de spor yaralanmalarının önemli nedenlerindendir.

Sporcudan kaynaklanan yaralanma nedenlerinin önlenmesi?
Faaliyet öncesi yeterli ısınma, doğru gerilme teknikleri, dengeli kas gücü için kuvvetlendirme egzersizleri, aerobik (kalp-damar-solunum) formu, kas gücü ve yapılan spora özel form ve uygun beslenmenin temini gereklidir. Ayrıca yaşın, cinsiyetin, vücut ağırlığı ve içeriğinin spora uygunluğu, kas gücünün yeterli olması, kas tutukluğu ve zayıflığının olmaması, doğumsal veya sonradan oluşan  kas-kemik sorunlarının bulunmaması spor yaralanmalarının önlenmesinde önemli noktalardır. http://ufoss.com

Spor yaralanmalarının genel anlamda önlenmesi?
Sürekli ve düzenli sağlık kontrolleri, yeterli sürede tedavi yapılmalı, lokal enjekte edilen ilaçlar ve kortizon kullanılmamalı, sakatlığın uzun sürdüğü olgularda yüksek performans antrenmanları sonlandırılmalı, kişinin spora uygunluğu sağlanmalı, kuvvet antrenmanlarına uyum ile dış faktörler ortadan kaldırılmalı ve de sporcu ile antrenör tam olarak bilgilendirilmelidir. Ayrıca tanı ve tedavinin, konunun eğitimini almış kişiler dışındaki sağlık eğitimi olmayan kimseler tarafından yapılmasının engellenmesi gereklidir. Özellikle sorunların sakatlığın olmasını engelleyecek şekilde yani koruyucu olmasını sağlamak tedavi etmekten hem daha önemli hem de daha sağlıklı ve de ekonomiktir.

Spora başlamadan önce neler yapılmalı?
Vücut yapısı ve güç olarak yapılacak olan spora uygunluğun hekim tarafından saptanması, detaylı ilk sağlık muayenesinin yapılması gerekir. Spor aktivitesine belirli ısınma, gerilme ve güçlendirme egzersizlerinden sonra başlanmalıdır.
Özellikle kuvvet antrenmanlarına belirli program kapsamında aşamalı olarak geçilmelidir. Esas olarak spora bilinçli, kontrollü ve bilimsel ölçülerde başlanmalıdır.

İlk müdahale nasıl yapılmalı?
Her türlü spor yaralanmasında öncelikli olarak aktiviteyi durdurmak gerekir. Yaralanmış kısmın kullanılması veya zorlanması sorunun daha fazla büyümesine yol açabilir. İlgili bölge kısa sürede hızla şişiyorsa ciddi hasar söz konusudur. Bu durumda yaralanan bölgenin korunmasına yönelik atelleme veya bandajlama yapılması gerekir. Takiben soğuk uygulamak, ilgili bölgeyi kalp hizasının üstüne kaldırmak kanamayı azaltacaktır. Atel ve/veya bandajlama, soğuk uygulama ve yükseltmek yapıldıktan sonra tanı ve tedavinin tam yapılması için gerekli merkezlere başvurmak gerekir.
Yaralanmadan sonraki ilk 24-48 saatte yapılması gerekenler; dinlenme, kompresyon bandajı, soğuk uygulama (2-3 saat ara ile 10-15dak soğuk) , elevasyon (kalp hizasının üstüne kaldırmak) ve antienflamatuar ilaç uygulamasıdır.
Yaralanmış bölgeye masaj, sıcak uygulama ve zorlayıcı şekildeki muayene ile uygulamalar kesinlikle yapılmamalıdır. Özellikle eğitimsiz kimseler tarafından tanı/tedavi amaçlı her türlü uygulamaya izin verilmemelidir.

Spor sakatlanmalarında uygulanan tedavi yöntemleri neler?
Öncelikle ilk yardım önlemleri alınır.  Bunlar, yaralanmış bölgenin dinlendirilmesi,  soğuk uygulama-aralıklı, indirekt-, elevasyon:yüksekte tutmak, kompresyon: ağrı giderilmesi ve kanamanın önlenmesi şeklindedir. Daha sonra, erken tedavi, uygun araştırma ile tanı konulması ve tedavi planının oluşturulması yapılır. Yaralanmış bölge dinlendirilirken kalp ve damar ve solunum formunun sürdürülmesi, kuvvetlendirme ve gerilme egzersizleri, yapılan spora özel form uygulanması, tekniğe, ekipmana dikkat edilmesi gereklidir. Tedavide temel amaç kesin tanı ile tam ve uygun tedavinin yapılmasıdır.

Spor sakatlanmalarını engellemek için alınması gereken önlemler neler?
Sezon öncesi sağlık muayeneleri ile kontroller düzenli yaptırılmalı, spor dalına uygun kondisyon sağlanmalı, kurallara tam uyulmalı, yeterli ısınma yapılmalı, kullanılan malzemeler kaliteli olmalıdır. Yorgunluk ve ağrı varsa spor /egzersiz durdurulmalıdır.

Spora yeni başlayanlara önerileriniz neler?
Kendilerine uygun sporu seçmek, kaliteli spor malzemeleri ile düzgün ortamlarda spor yapmak, spora başlamadan sağlık muayenelerini yaptırtmak, ısınma ve soğuma periyotlarına dikkat etmek, güçlendirme egzersizlerine aşamalı olarak geçmek, sporun her türlü kuralına tam uymak önemlidir. Özetle, yapılacak spora veya faaliyete gereken önemi vererek bilimsel, bilinçli şekilde yaklaşmak gerekir. http://ufoss.com
 

Spor malzemeleri kullanımında nelere dikkat edilmeli?
Spor malzemelerinde en önemli olanı kullanılan ayakkabıdır. Eski veya uygunsuz antrenman ayakkabısı çok ciddi sorunlara neden olmaktadır. Sporcularda görülen birçok ayak probleminin nedeni uygun olmayan spor ayakkabısıdır.     
Ayrıca kullanılan koruyucu malzemeler de spor yaralanmalarının oluşumunda çok önemlidir. Örneğin, kayak botlarının bağlarının iyi bağlanmaması, ıslak futbol topu, kötü atlama yüzeyi yaralanma nedeni olmaktadır. Bu nedenle kaliteli malzeme kullanılması spor yaralanmalarının azalmasına sebep olur.
KUTU KUTU

Kaslar eski gücüne
Cybex ile kavuşuyor

Medical Park Bahçelievler’de sporculara, konusunda eğitim almış, deneyimli, akademisyen kadrosu ile tanı ve tedavi açısından her türlü hizmet en üst düzeye verilmektedir. Sporculara sadece yaralanma sonrasında teşhis/ tedavi açısından değil, yaralanmalardan korunma, spora başlama ve de en önemli konulardan birisi olan spora zamanında dönme konusunda gereken danışmanlık hizmetleri sunulmaktadır. İlk spora başlama aşamasındaki detaylı sağlık muayenelerinin yanında, sporcuların periyodik muayene ve kontrolleri yapılmakta; her türlü spor yaralanmasının gerekli tanı ve tedavisi ekip çalışması yaklaşımı ile yapılmaktadır.
Günümüzde eklem sorunlarının tedavisinin en gerekli olan artroskopik yani eklemin açılmadan kamera eşliğinde yapılan tüm ameliyatları dünya standartlarında, en modern tekniklerle gerçekleştirilmektedir. Yaralanma veya ameliyat sonrası kas gücünün gelişimi için Cybex cihazı ile özellikle bacak, diz, kalça kaslarının gelişimi izlenmektedir.

Medical Park Bahçelievler Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Semih Gür, spor yaralanmalarıyla ilgili merak edilen soruları yanıtladı

Alinti=http://www.trabzonspor.org.tr/default.asp?Sayfa=HaberDetay&IND=641#Icerik